Trầm cảm là một tình trạng tâm lý phổ biến thường gặp ở giới trẻ hiện nay, có có ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Trong khi nhiều người có thể trải qua các giai đoạn trầm cảm nhẹ, thì trầm cảm nặng (hay còn gọi là trầm cảm lâm sàng) lại nghiêm trọng hơn và cần sự can thiệp y tế kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu bệnh trầm cảm nặng, hiểu được những tác động của nó và đưa ra các phương pháp điều trị kịp thời, hiệu quả.
Trầm cảm nặng là gì?
Trầm cảm nặng, hay còn gọi là trầm cảm lâm sàng (Major Depressive Disorder – MDD), là một dạng của rối loạn tâm trạng nghiêm trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến khả năng hoạt động hàng ngày của người bệnh. Đây là tình trạng mà người bệnh trải qua một sự suy giảm nghiêm trọng trong tâm trạng và cảm xúc, tinh trạng này thường kéo dài ít nhất hai tuần hoặc lâu hơn.
Trầm cảm nặng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nhóm đối tượng từ 20 đến 50 tuổi thường có nguy cơ mắc tình trạng này cao hơn. Đối với các bạn trẻ khi bước vào giai đoạn kết thúc quá trình học tập, bắt đầu sự nghiệp, và xây dựng các mối quan hệ cá nhân hoặc gia đình… thường cảm thấy căng thẳng tinh thần. Một số người bắt đầu cảm thấy áp lực trong việc đạt được thành công cá nhân và nghề nghiệp.
Giai đoạn từ 30 đến 50 tuổi là thời điểm mà nhiều người đối mặt với khủng hoảng, cảm giác không hài lòng với sự nghiệp, mối quan hệ hoặc đạt được các mục tiêu cá nhân. Các vấn đề liên quan đến gia đình, như nuôi dạy con cái, và chăm sóc cha mẹ già cũng có thể là yếu tố góp phần gây ra bệnh trầm cảm.
Nguyên nhân gây ra trầm cảm nặng là gì?
Có rất nhiều yếu tố khác nhau trong cuộc sống tác động tới con người, gây ra tình trạng trầm cảm nặng. Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra trầm cảm nặng phổ biến:
- Yếu tố di truyền: Nghiên cứu cho thấy trầm cảm có thể di truyền trong gia đình. Nếu bạn có người thân mắc trầm cảm, nguy cơ bạn mắc bệnh cũng sẽ cao hơn.
- Sự mất mát hoặc căng thẳng lớn: Các sự kiện gây stress lớn như mất người thân, ly hôn, mất việc làm hoặc gặp vấn đề tài chính có thể dẫn đến trầm cảm nặng.
- Mất cân bằng hóa học trong não: Trầm cảm có liên quan đến sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, norepinephrine và dopamine. Sự mất cân bằng này có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm xúc của người bệnh.
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như bệnh tim, đột quỵ, ung thư, hoặc các bệnh mãn tính khác có thể làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm.
Dấu hiệu bệnh trầm cảm nặng phổ biến
Người mắc trầm cảm thường có những biểu hiện bất thường, đặc biệt là khi tình trạng này trở nên nặng nề hơn. Những dấu hiệu bệnh trầm cảm nặng bao gồm:
1. Mất hứng thú trong cuộc sống
Một trong những dấu hiệu chính của trầm cảm nặng là sự mất hứng thú với các hoạt động mà người bệnh từng yêu thích. Họ có thể không còn cảm thấy vui vẻ khi tham gia vào các sở thích, công việc, hoặc các hoạt động xã hội mà trước đây họ từng đam mê. Tình trạng này thường kéo dài và không cải thiện dù có sự thay đổi tích cực trong cuộc sống.
2. Ăn không ngon và rối loạn giấc ngủ
Người mắc trầm cảm nặng có thể gặp vấn đề với cảm giác thèm ăn, dẫn đến sự thay đổi cân nặng đáng kể. Một số người có thể ăn quá nhiều một cách không kiểm soát, trong khi người khác có thể hoàn toàn mất cảm giác thèm ăn.
Các vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ, ngủ không yên, hoặc ngủ quá nhiều thường gặp ở người mắc trầm cảm nặng. Rối loạn giấc ngủ có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mệt mỏi và kiệt sức.
3. Cảm xúc trầm cảm
Cảm xúc trầm cảm thường xuyên, kéo dài là một dấu hiệu rõ ràng của trầm cảm nặng. Người bệnh có thể cảm thấy buồn bã, trống rỗng, hoặc tuyệt vọng mà không có lý do rõ ràng. Những cảm xúc này thường không cải thiện và có thể làm giảm chất lượng cuộc sống.
Khi có những dấu hiệu này, người bệnh thường đặt ra câu hỏi: Trầm cảm nặng có tự khỏi được không? Trầm cảm nặng thường không tự khỏi mà không có sự can thiệp và điều trị.
Mặc dù một số người có thể cảm thấy khá hơn theo thời gian mà không cần điều trị, nhưng tình trạng này cần có sự can thiệp từ các chuyên gia y tế để đảm bảo hồi phục hoàn toàn.
4. Mặc cảm tự ti, cảm thấy tội lỗi
Người bệnh có thể cảm thấy mình không đáng giá, không có giá trị, hoặc kém cỏi, mặc dù điều này thường không phản ánh đúng thực tế. Họ cũng có cảm giác tội lỗi vô lý hoặc tự trách bản thân về những lỗi lầm nhỏ nhặt hoặc những sự kiện ngoài tầm kiểm soát là dấu hiệu phổ biến. Người bệnh có thể cảm thấy mình có lỗi vì những điều không thể kiểm soát hoặc không đáng để cảm thấy tội lỗi.
5. Biểu hiện lo âu
Nhiều người mắc trầm cảm nặng cũng trải qua các triệu chứng lo âu, chẳng hạn như cảm giác bồn chồn, lo lắng không kiểm soát được, hoặc lo sợ về các tình huống không cụ thể. Lo âu và trầm cảm có thể cùng xuất hiện và làm tăng sự căng thẳng tổng thể.
6. Thiếu quyết đoán và tập trung giảm
Người mắc trầm cảm nặng thường gặp khó khăn trong việc tập trung và đưa ra quyết định. Họ có thể cảm thấy đầu óc trống rỗng, khó khăn trong việc nhớ chi tiết và đưa ra quyết định chính xác. Sự suy giảm khả năng tập trung cũng có thể làm giảm hiệu suất công việc và học tập.
7. Rối loạn tâm thần vận động
Rối loạn tâm thần vận động bao gồm việc di chuyển chậm chạp, khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động thường ngày, hoặc ngược lại, có thể xuất hiện hành vi kích động hoặc lo lắng không thể ngồi yên. Sự thay đổi trong hành vi vận động có thể là một phần của trầm cảm nặng.
8. Cạn kiệt sức lực
Người bệnh thường cảm thấy không có sức lực để thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày và có thể cảm thấy như không thể hoàn thành công việc, ngay cả những công việc đơn giản.
9. Có ý tưởng tự sát
Suy nghĩ về cái chết hoặc có ý định tự sát là một trong những dấu hiệu nghiêm trọng nhất của trầm cảm nặng. Đây là tình trạng khẩn cấp và cần sự can thiệp y tế ngay lập tức. Nếu bạn hoặc ai đó có những suy nghĩ này, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các dịch vụ y tế khẩn cấp là rất quan trọng.
Cách điều trị bệnh trầm cảm nặng
Trầm cảm nặng là một tình trạng y tế nghiêm trọng và thường cần sự can thiệp từ các chuyên gia. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của trầm cảm nặng, việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế là rất quan trọng để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bạn có thể tham khảo một số cách chữa bệnh trầm cảm phổ biến như:
- Thuốc: Các loại thuốc chống trầm cảm giúp điều chỉnh hóa chất trong não.
- Liệu pháp tâm lý: Các liệu pháp như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) hoặc liệu pháp tâm lý cá nhân.
- Thay đổi lối sống: Chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục và giấc ngủ đủ.
- Hỗ trợ xã hội: Sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè có thể giúp người bệnh vượt qua khó khăn.