Hiện nay, bạo lực học đường không chỉ là vấn đề của một số cá nhân mà đã trở thành một vấn đề xã hội đòi hỏi sự chú ý và giải quyết kịp thời. Sau nhiều vụ học sinh bị bạo lực học đường, bị đánh hội đồng xảy ra mới đây, một lần nữa dư luận đặt ra câu hỏi: Có cách nào hiệu quả giúp con ứng phó với vấn nạn bạo lực học đường phức tạp như hiện nay?
Là một chuyên gia tham vấn tâm lý, trị liệu tâm lý trẻ em và vị thành niên, tôi hy vọng những chia sẻ dưới đây có thể giúp phòng ngừa và chống lại hành vi bạo lực hiệu quả, kịp thời hơn.
Tham khảo bài viết của chuyên gia Tâm lý Vũ Trường Giang trên báo Sức Khỏe Đời Sống tại Đây !
3 bước hỗ trợ con tránh khỏi ” bạo lực học đường “:
Để có giải pháp phù hợp nhằm ứng phó với vấn nạn bạo lực học đường phức tạp như hiện nay, với vai trò là cha mẹ thì cần thực hiện qua 3 bước. Nhưng trước khi thực hiện 3 bước này, cha mẹ cần hỏi con mình: “Con có thể ứng phó và giải quyết được vấn đề này không? Hay cần cha mẹ hỗ trợ con?”.
Nếu con nói có thể giải quyết được thì cha mẹ tôn trọng quyết định của con để con tự tìm giải pháp đương đầu, tuy nhiên trong trường hợp này cha mẹ nên quan sát, hỏi tình hình và theo dõi tiến trình giải quyết của con để nhận diện xem con có thực sự giải quyết được không hay con không cần sự trợ giúp của mình vì lý do mối quan hệ chưa tốt, để kịp thời kết nối nhằm hỗ trợ con tránh tình trạng vấn đề trở nên nghiêm trọng và phức tạp hơn.
Nếu con nói cần sự hỗ trợ thì cha mẹ có thể đồng hành hỗ trợ con qua 3 bước sau.
Bước 1: Thu thập thông tin và xác định nguyên nhân
Để giúp con thoát khỏi bạo lực học đường, trước hết, việc quan sát và lắng nghe con là rất quan trọng. Phụ huynh cần tạo ra một môi trường mở cửa để con có thể chia sẻ những gì đang xảy ra trong cuộc sống học đường của mình.
Bước này nhằm xác định tình trạng, mức độ vấn đề và những nguyên nhân đến từ con mình từ đó giúp con xây dựng giải pháp ứng phó tạm thời.
Cụ thể, cha mẹ cần bình tĩnh đón nhận và lắng nghe không phán xét con. Cha mẹ cần kết nối, từ từ chia sẻ, tâm sự hỏi han tình trạng hiện tại của con (hỏi con về thời điểm bị bắt nạt, đối tượng nào bắt nạt, mức độ và nguyên nhân bắt nạt theo cách nhìn nhận vấn đề của con).
Nên đặt những câu hỏi mở như: Vấn đề của con như thế nào? Chuyện đó xảy ra từ khi nào? Thay vì những câu hỏi có hay không – điều này làm con có tâm lý như bị hỏi cung dẫn tới con dễ phòng vệ không chia sẻ hết thông tin.
Sau đó, cha mẹ hỏi con về khả năng nhận thức vấn đề và xem xét xem trong chuyện này thì con có thể làm gì để ứng phó, giúp con nhận thức được có nguyên nhân gì đến từ con (việc này rất quan trọng, cần khéo léo tránh tâm lý đổ lỗi cho con, nên để con tự nhận thức và chia sẻ vấn đề của mình, đây cũng là cơ hội tốt để dạy và giúp con hoàn thiện mình).
Cùng con trao đổi về những giải pháp con có thể ứng phó: ví dụ như việc thay đổi mình để đương đầu, nhìn nhận sự việc khác đi và tích cực hơn trong cách xử lý vấn đề của mình. Sau đó theo dõi hiệu quả.
Tại sao lại cần làm bước này đầu tiên, bởi để giải quyết một vấn đề thì thay vì né tránh hãy đương đầu để giải quyết. Né tránh sẽ làm vấn đề trở lên phức tạp hơn và thay vì bị động hãy chủ động giải quyết vấn đề bởi chúng ta khó có thể thay đổi người khác mà chỉ có thể kiểm soát và thay đổi những suy nghĩ, nhận thức và hành vi của bản thân mình. Do đó không ai giúp con tốt nhất bằng chính con tìm ra cách giúp chính mình.
Nếu bước 1 đã làm tốt nhưng chưa hiệu quả thì việc tìm đến sự trợ giúp của một nhà tâm lý cho con là điều cần thiết bởi lẽ rất có thể cách hỗ trợ của cha mẹ trong bước này làm chưa hiệu quả, sau đó ta có thể thực hiện tiếp bước 2.
Bước 2: Xác định nguyên nhân bên ngoài
Cha mẹ cần thu thập và xác định những nguyên nhân đến từ học sinh hay nhóm học sinh bắt nạt con mình. Có một số nguyên nhân gây ra tình trạng bắt nạt học đường xuất phát từ học sinh gây ra hành vi bắt nạt đó là:
Yếu tố gia đình của học sinh gây ra hành vi bắt nạt: Cha mẹ lạm dụng chất kích thích hoặc rượu bia, bỏ bê chăm sóc, thiếu tình cảm và sự gắn bó với con, cha mẹ quá khắc nghiệt hoặc quá dễ dãi, các vấn đề trong mối quan hệ của cha mẹ, hoặc cha mẹ mắc các rối loạn tâm lý, môi trường gia đình xung đột, mâu thuẫn, có những hành vi giáo dục không phù hợp… là những nguyên nhân có thể gây ra hành vi bắt nạt của đối tượng đối.
Một số nguyên nhân đến từ nhà trường và xã hội gây ra hành vi bắt nạt học đường: Cách xử lý những vấn đề kỷ luật, hạnh kiểm chưa thực sự thỏa đáng, học sinh có những tổn thương tinh thần tại trường như bị dè bỉu, cô lập, không được bạn bè chấp nhận hay chơi cùng, mô hình giáo dục chưa đúng cách.
Ngoài ra có một số nguyên nhân xã hội như việc học sinh có hành vi bắt nạt là những trường hợp ít tham gia vào các hoạt động tổ chức như câu lạc bộ thể thao, kết giao với những đối tượng phạm tội, hoặc có tiếp xúc với những thông tin truyền thông, phim ảnh mang tính bạo lực…
Bước 3: Phối hợp xây dựng thêm giải pháp
Khi xác định rõ các nguyên nhân bên ngoài, cha mẹ học sinh bị bắt nạt cần phối hợp với cha mẹ của học sinh bắt nạt và nhà trường để hỗ trợ cho học sinh đang có hành vi bắt nạt, sau đó cùng thống nhất và trao đổi về giải pháp ví dụ như: Sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý cho học sinh đi bắt nạt là điều cần thiết. Hay cha mẹ của học sinh bắt nạt cần vào cuộc để phối hợp với nhà trường nhằm đưa ra giải pháp, chế tài và cách thức hỗ trợ phù hợp dựa trên những nguyên nhân đã xác định từ bước 2. Từ đó giúp đỡ cho cả học sinh bị bắt nạt và học sinh có hành vi bắt nạt.
Việc giáo dục con về kỹ năng xã hội cũng rất quan trọng. Con cần được hướng dẫn về cách giải quyết xung đột một cách bình thường và xây dựng mối quan hệ tôn trọng với các bạn cùng lứa. Những kỹ năng này sẽ giúp con tự tin và có khả năng ứng phó với tình huống xảy ra trên học đường.
Ngoài ra, sự hỗ trợ từ phía trường học cũng rất quan trọng. Trường học cần thiết lập các chương trình giáo dục và hoạt động nhằm tăng cường nhận thức về vấn đề bạo lực học đường và khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động tích cực và xây dựng mối quan hệ lành mạnh.
Cuối cùng, việc hợp tác giữa phụ huynh, trường học và cộng đồng là chìa khóa quan trọng để giúp con thoát khỏi bạo lực học đường. Khi mọi người cùng nhau làm việc với mục tiêu chung là bảo vệ sự an toàn và phát triển của trẻ em, chúng ta có thể tạo ra một môi trường học tập lành mạnh và an toàn cho tất cả các em học sinh.
Trung tâm tham vấn, trị liệu tâm lý Mindful Care
Địa chỉ: Số 4 – Biệt thự 2 – Bắc Linh Đàm – Hoàng Mai – Hà Nội.
Liên hệ: 0983811001 – 0986811100
Nhà tâm lý Vũ Trường Giang (Điện thoại, Zalo: 0986811100)
Website: https://mindfulcare.vn/
Page: https://www.facebook.com/tamlymindfulcare/
