Trầm cảm ở tuổi dậy thì là một vấn đề tâm lý nghiêm trọng và cần được chú ý. Tuổi dậy thì là giai đoạn quan trọng trong sự phát triển và chuyển đổi của cơ thể và tâm lý. Trong thời kỳ này, các tác động sinh lý, thay đổi nội tiết tố, sự thay đổi xã hội và áp lực học tập có thể góp phần tạo ra một môi trường khó khăn cho các vấn đề tâm lý như trầm cảm.
Liệu có cách chữa bệnh trầm cảm ở tuổi dậy thì hay không?
Trầm cảm là gì? Trầm cảm ở trẻ em?
Tuổi dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người. Đây là giai đoạn đánh dấu sự biến đổi rất lớn của cơ thể và tâm trí. Các tuyến nội tiết của cơ thể sẽ bắt đầu sản xuất các hormone để kích thích sự phát triển sinh học. Ở giai đoạn này, các bạn trẻ cũng thường phải đối mặt với nhiều áp lực, thay đổi và thách thức khác nhau.
Sự biến đổi về thể chất và môi trường đó có thể gây ra nhiều biến đổi tâm lý, khiến nhiều trẻ cảm thấy bối rối và mất tự tin vào bản thân hoặc có thể mắc phải một số rối nhiễu tâm lý. Trong đó, trầm cảm ở tuổi dậy thì là một rối loạn thường gặp.
Đây là một vấn đề tâm lý nghiêm trọng, nó không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý mà còn có cả về thể chất và các hoạt động sống, học tập của các bạn trẻ.
Theo định nghĩa của WHO, trầm cảm là một rối loạn tâm thần đặc trưng bởi sự buồn bã, mất đi hứng thú hoặc khoái cảm, cảm thấy tội lỗi hoặc tự hạ thấp giá trị bản thân, bị rối loạn giấc ngủ hoặc ăn uống và kém tập trung.
Trầm cảm có thể xuất hiện ở bất kì giai đoạn nào trong cuộc đời. Tuy nhiên, trầm cảm ở trẻ em và trầm cảm ở người lớn có một số điểm khác biệt. Ở trẻ em, triệu chứng trầm cảm thường khó phát hiện, bởi vì trẻ em thường không biết cách diễn tả những cảm xúc và suy nghĩ của mình một cách rõ ràng. Thay vì cảm thấy buồn bã, trẻ em bị trầm cảm thường biểu hiện sự mất hứng thú, kém năng lượng và có thể trở nên dễ bị tổn thương,…
Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết bệnh trầm cảm tuổi dậy thì
Trầm cảm ở tuổi dậy thì có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức, như cảm thấy buồn rầu, mất hứng thú, thiếu tự tin, tự ti, hoặc thậm chí có suy nghĩ tiêu cực, tự tổn thương và ý định tự tử. Những triệu chứng này có thể gây khó khăn trong việc học tập, giao tiếp xã hội và tác động tiêu cực đến sự phát triển và tương tác xã hội của các bạn trẻ.
Theo tiêu chuẩn chẩn đoán của DSM-5, để được chẩn đoán là trầm cảm, trẻ em phải có ít nhất 5 trong số các triệu chứng bệnh trầm cảm ở tuổi dậy thì, trong vòng hai tuần và gây ảnh hưởng đến chức năng xã hội, học tập và hoạt động của trẻ:
- Tâm trạng chán nản, buồn bã hoặc cảm giác trống rỗng hằng ngày.
- Sự mất hứng thú hoặc sự mất đi sự vui vẻ hoặc sự thú vị trong các hoạt động mà trẻ thường thích.
- Giảm cân hoặc tăng cân không mong muốn.
- Không thể ngủ hoặc ngủ quá nhiều.
- Cảm thấy mệt mỏi hoặc không có năng lượng.
- Tâm trạng tiêu cực hoặc tự ti về bản thân hoặc khả năng của mình.
- Khó tập trung, quên mất hoặc không tập trung được.
- Tâm trạng khó chịu hoặc dễ cáu gắt.
- Có suy nghĩ tự sát hoặc suy nghĩ về tổn thương bản thân.
Nguyên nhân gây trầm cảm ở tuổi dậy thì ?
Có nhiều nguyên nhân gây trầm cảm ở tuổi dậy thì, và nó có thể khác nhau tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
– Yếu tố di truyền:
có một số nghiên cứu cho thấy rằng yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò trong gây ra trầm cảm. Có một số gen được liên kết với mức độ cao hơn của các triệu chứng trầm cảm, ví dụ như gen SLC6A4 có liên quan đến sản xuất serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh có liên quan đến tâm trạng. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng trầm cảm có thể được kế thừa, các con của những người bị trầm cảm có nguy cơ bị mắc bệnh cao hơn.
– Yếu tố môi trường gây bệnh trầm cảm tuổi dậy thì
Theo nghiên cứu, những người sống trong gia đình hạnh phúc, môi trường sống lành mạnh thường ít bị trầm cảm hơn. Ngược lại, những đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong một gia đình thường xuyên xảy ra mâu thuẫn, cha mẹ bất hòa sẽ dễ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của trẻ. Ngoài ra, các sự kiện gia đình như mất người thân, cha mẹ ly hôn, bạo lực gia đình,… cũng làm tăng nguy cơ trầm cảm ở tuổi dậy thì. Trẻ em sống trong môi trường gia đình không ổn định, ví dụ như trẻ có bố mẹ ly dị hoặc bị bỏ rơi, có nguy cơ bị trầm cảm cao hơn so với nhóm trẻ sống cùng bố mẹ.
– Stress và áp lực:
Trẻ em ở độ tuổi này phải đối mặt với rất nhiều áp lực, bao gồm sự thay đổi trong cuộc sống xã hội, sự thay đổi trong gia đình, và sự thay đổi trong trường học. Việc học tập trong môi trường áp lực, bao gồm áp lực về kết quả học tập hoặc các hoạt động ngoại khóa cũng có thể góp phần vào sự phát triển của trầm cảm.
– Các thay đổi sinh lý và nội tiết tố trong cơ thể:
Trẻ em ở độ tuổi này có sự biến đổi mạnh mẽ lượng hormone trong cơ thể, có thể gây ra sự thay đổi tâm lý và góp phần vào các triệu chứng trầm cảm. Một số ví dụ về các thay đổi này bao gồm:
Thay đổi estrogen và progesterone ở trẻ nữ, thay đổi testosterone ở trẻ nam có thể góp phần vào sự phát triển của các triệu chứng trầm cảm ở trẻ nữ.
Sự thay đổi của cortisol:
Hormone cortisol có thể tăng lên trong các tình huống stress và áp lực, và sự tăng này có thể góp phần vào các triệu chứng trầm cảm.
– Các sự kiện đời sống: Các sự kiện đời sống bao gồm sự chia ly, mất đi người thân hoặc các khó khăn về điều kiện kinh tế cũng có thể góp phần vào các triệu chứng trầm cảm. Trẻ em bị lạm dụng, bao gồm lạm dụng về tình dục hoặc lạm dụng tinh thần cũng có thể góp phần vào sự phát triển của trầm cảm.
– Các vấn đề sức khỏe: Các vấn đề sức khỏe, bao gồm chấn thương, bệnh tật, hoặc các vấn đề sức khỏe tâm lý, cũng có thể góp phần vào các triệu chứng trầm cảm.
Tâm lý tuổi dậy thì là một giai đoạn phát triển quan trọng trong cuộc đời của mỗi người. Trong giai đoạn này, các thay đổi sinh lý và tâm lý xảy ra nhanh chóng, ảnh hưởng đến cảm xúc, hành vi và tư duy của trẻ.
Ảnh hưởng
Trầm cảm ở tuổi dậy thì có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống của trẻ. Một số ảnh hưởng có thể bao gồm:
+ Tác động đến học tập: Trầm cảm có thể làm giảm khả năng tập trung và học tập của trẻ, dẫn đến sự giảm thiểu hiệu quả học tập và có thể dẫn đến giảm khả năng đạt được thành tích học tập. Ngoài ra, tình trạng mất hứng thú ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả học tập. Nếu trầm cảm có liên quan đến kết quả học tập ở trường, tình trạng này cũng làm tăng mức độ buồn bã, trầm buồn , bi quan và khiến trẻ hình thành cảm giác tội lỗi, đánh giá thấp bản thân,…
+ Tác động đến mối quan hệ xã hội: Trẻ tuổi dậy thì bị trầm cảm có thể trở nên cô độc và thiếu sự tự tin trong mối quan hệ xã hội, gây ra sự cô lập và khó khăn trong việc tạo ra và duy trì mối quan hệ với bạn bè và gia đình.
+ Tác động đến sức khỏe: Trầm cảm có thể gây ra các vấn đề sức khỏe, bao gồm giảm cường độ hoạt động, giảm chất lượng giấc ngủ, tăng nguy cơ tăng cân, và các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe.
Điều trị bệnh trầm cảm ở tuổi dậy thì
– Với phụ huynh:
Phụ huynh có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị trầm cảm của con tuổi dậy thì. Một số cách phụ huynh có thể hỗ trợ bao gồm:
+ Tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp:
Phụ huynh có thể giúp đỡ con của mình bằng cách tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp từ các chuyên gia tâm lý hoặc nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe.
+ Tạo môi trường ủng hộ:
Phụ huynh có thể giúp đỡ con của mình bằng cách tạo một môi trường ủng hộ và khuyến khích con trẻ tham gia các hoạt động thể chất, tìm kiếm sở thích mới, và tạo ra mối quan hệ tốt với bạn bè.
+ Tăng cường giao tiếp:
Phụ huynh có thể giúp đỡ con của mình bằng cách tăng cường giao tiếp và lắng nghe những gì con trẻ cảm thấy và muốn nói.
+ Hỗ trợ chế độ ăn uống và giấc ngủ:
Phụ huynh có thể hỗ trợ con của mình bằng cách đảm bảo rằng con trẻ có một chế độ ăn uống và giấc ngủ đầy đủ và lành mạnh.
– Trị liệu tâm lý:
Tâm lý trị liệu: Tâm lý trị liệu là một phương pháp điều trị trầm cảm hiệu quả, bao gồm các kỹ thuật như CBT (Cognitive Behavioral Therapy) và IPT (Interpersonal Therapy) để giúp trẻ tìm hiểu và xử lý các vấn đề tâm lý.
Tìm một nhà tư vấn tâm lý hoặc chuyên gia tâm lý trẻ em và thanh thiếu niên có kinh nghiệm trong việc làm việc với trầm cảm ở tuổi dậy thì. Họ có thể cung cấp hỗ trợ tư vấn, giúp bạn hiểu và xử lý cảm xúc, tư vấn về các kỹ năng quản lý căng thẳng và xây dựng lòng tự tin.
– Thuốc chống trầm cảm:
Thuốc chống trầm cảm được sử dụng để giảm các triệu chứng trầm cảm, bao gồm các loại thuốc chủ yếu như SSRIs (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors) và SNRIs (Serotonin-Norepinephrine Reuptake Inhibitors). Tuy nhiên, các loại thuốc này phải được sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ.
– Thay đổi lối sống:
Thay đổi lối sống và các thói quen là một phương pháp quan trọng để giúp trẻ vượt qua trầm cảm. Các hoạt động thể chất định kỳ, giảm stress, tăng cường hỗ trợ xã hội và duy trì chế độ ăn uống là các yếu tố quan trọng giúp trẻ cảm thấy tốt hơn.
Hãy chú trọng đến việc chăm sóc bản thân và tạo ra thời gian cho những hoạt động mà bạn thích. Điều này có thể là việc đọc sách, nghe nhạc, viết nhật ký hoặc thực hiện bất kỳ hoạt động sáng tạo nào mà bạn thích.
Nếu bạn hoặc ai đó bạn quan tâm đang trải qua trầm cảm ở tuổi dậy thì, hãy nhớ rằng không có gì xấu hổ khi tìm kiếm sự giúp đỡ. Tư vấn tâm lý và hỗ trợ từ những người xung quanh có thể là quãng đường để hồi phục và phát triển một cách lành mạnh.
Chúng tôi luôn sẵn lòng để đồng hành cùng khách hàng trên con đường kiến tạo sự cân bằng và hạnh phúc trong cuộc sống.
Nếu bạn cần tư vấn tâm lý online chat miễn phí, Hãy liên hệ với Mindful Care để được hỗ trợ tốt nhất.
Trung Tâm Tham Vấn Và Trị Liệu Tâm Lý Mindfulcare
Hotline: 098.38.11001 – 098.68.11100 (ZALO)